Süni intellekt iş dünyasında inqilabi dəyişikliklər yaradır. Rutin və təkrarlanan işləri avtomatlaşdıraraq məhsuldarlığı artıran süni intellekt, işçilərə daha yaradıcı və strateji işlərə fokuslanmaq imkanı verir. Müştəri xidməti sahəsindən tutmuş qərar dəstək sistemlərinə qədər geniş bir sahədə yeniliklər gətirən bu texnologiya, müəssisələrin rəqabət qabiliyyətini yüksəldir. Lakin, iş itkisi riski, təhlükəsizlik və məxfilik məsələləri kimi mənfi təsirləri də mövcuddur. Bu məqalədə süni intellektin iş dünyasına təsirlərini yaxından araşdıraraq, bu yeni dövrün imkanlarını və çağırışlarını kəşf edəcəyik.
İş bazarının çevrilməsi: Avtomatlaşdırma və yeni iş kateqoriyaları
Süni intellekt, departamentdən asılı olmayaraq, iş həyatında rutin və təkrarlanan işləri avtomatlaşdıraraq iş bazarında əsaslı dəyişikliklər yaradır. Xüsusilə mətnə əsaslanan işlərin avtomatlaşdırılması, dil bazlı süni intellekt sistemlərinin işə qəbulda tələb olunan bir bacarıq halına gətirir.
Bu gün süni intellektdən istifadə etməyən departament tapmaq çətinləşir və süni intellekti iş effektivliyi və digər aspektlərdə istifadə edilə bilən hala gətirən qrupların yaradılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Hər departamentə sızan və iş proseslərini effektivləşdirən süni intellekt tətbiqləri, komanda daxilində yüksək səriştə və təcrübə tələb etməyən işləri aradan qaldırır. Məsələn, süni intellektin məlumatların təhlili, maşın öyrənməsi və kodlaşdırma kimi sahələrdə avtomatlaşdırılması, bu sahələrdə aşağı bacarıq tələb edən işlərin azalmasına səbəb olur.
Lakin süni intellekt yalnız işləri aradan qaldırmaqla kifayətlənmir, həm də yeni iş kateqoriyaları yaradır. Süni intellektlə bağlı yeni iş rollarının başında məlumat alimləri, böyük məlumat mütəxəssisləri və iş zəkası analitikləri gəlir. McKinsey-nin hesabatına görə, bu sahələrdə iş tələbləri 2022-ci ildən 2030-cu ilə qədər 30-35% arta bilər.
İş qüvvəsinin inkişafı: fürsətlər və çətinliklər Süni intellektin iş dünyasında mənimsənməsi, iş qüvvəsinin inkişafı baxımından həm fürsətlər, həm də çətinliklər yaradır. Süni intellekt və rəqəmsal texnologiyaların təsiri ilə müəssisələrin işçilərdən müxtəlif bacarıq və ixtisaslar tələb etməsi gözlənilən bir ssenari halını alır. Lakin, bundan da önəmli olanı, işçilərin daim yeni şeylər öyrənməyə açıq olmaları zərurətini ortaya qoyur. Yəni süni intellektlə hazırda nəzarətsiz şəkildə inkişaf edən iş dünyasında, iş prosesləri, təhlillər, proqram təminatı prosesləri, sosial media və ağlınıza gələ biləcək hər iş sahəsini yaxından və ya uzaqdan təsir edə biləcək süni intellekt tətbiqləri daima inkişaf etdirilməyə davam edir.
Indeed-in 2024-cü il Qlobal İşin Gələcəyi Hesabatına görə, ABŞ-da iş axtaranların 75%-i, texnologiya sayəsində rollarının beş il ərzində daha çox dəyişəcəyinə inanır. Bu vəziyyət, işçilərin daim öyrənmə və bacarıqlarını inkişaf etdirmə zərurətini ortaya qoyur.
Gələcəyin bacarıqları: Rəqəmsal qabiliyyətlər və uyğunlaşma Süni intellekt ilə iş dünyasında uğur qazanmaq üçün işçilərin yeni bacarıqlar inkişaf etdirməsi lazımdır. Microsoft-un Yeni İşin Gələcəyi təşəbbüsü, süni intellektin iş üsullarını köklü şəkildə dəyişdiyini və işçilərin rəqəmsal savadlılıqlarını artıraraq bu dəyişikliklərə uyğunlaşmalarının vacibliyini vurğulayır.
İşəgötürənlər, işçilərinin süni intellekt və digər rəqəmsal texnologiyalarla işləyə bilmələri üçün lazımi bacarıqları əldə etmələrinə kömək etmək üçün işçilərini təşviq edərkən, komandalarını da bu bacarıqlar üzrə yenidən qurmağa yönələcəklər. McKinsey-nin araşdırmasına görə, şirkətlər texnoloji bacarıqlar, qabaqcıl məlumat təhlili və riyazi bacarıqlar kimi sahələrdə ciddi bir bacarıq çatışmazlığı ilə üzləşirlər. Eyni zamanda, sosial və emosional bacarıqların da əhəmiyyət qazanacağı qeyd olunur. Empatiya, liderlik və strateji düşünmə kimi bacarıqlar, süni intellektin avtomatlaşdıra bilmədiyi sahələrdə rəqabət üstünlüyü təmin edə bilər.
Nəticə Süni intellekt, iş dünyasını köklü şəkildə dəyişdirir və bu dəyişiklik, iş bazarlarını və tələb olunan bacarıqları yenidən formalaşdırır. Süni intellekt texnologiyaları, günümüzdə şirkətlərin daha az insan gücü ilə daha çox iş görməsini mümkün etsə də, bir şirkətin tamamilə süni intellektlə çalışa biləcəyi və nə qədər işçiyə ehtiyac duyacağı, müəssisənin fəaliyyət sahəsindən, məqsədlərindən və süni intellektin tətbiq dairəsindən asılı olaraq dəyişir.
Süni intellekt texnologiyaları, bir müəssisənin daha az işçi ilə daha səmərəli işləməsini təmin etsə də, tamamilə insan gücündən asılı olmayan bir iş modeli yaratmaq hələlik mümkün deyil. Xüsusilə texnologiya sahəsində inkişaf proseslərində, yaradıcı və strateji işlərdə süni intellekt, hələ də insanları əvəz edə bilmir.
Rutin işlərin avtomatlaşdırılması, məhsuldarlığı artırarkən, yeni iş kateqoriyaları və fürsətlər bu dəyişən mühitdə sürətlə ortaya çıxır. Lakin, bu transformasiya eyni zamanda işçilərin daim öyrənmə və bacarıqlarını inkişaf etdirmə zərurətini də ortaya çıxarır. İşəgötürənlər və işçilər, süni intellektin gətirdiyi bu yeni iş dünyasına uyğunlaşmaq üçün lazımi addımları atmalı, gələcəkdə uğur qazanmaq üçün hazır olmalıdırlar.
